Inleiding
Een scene in de oorlogsfilm Zwartboek (2006) van regisseur Paul Verhoeven staat me nog altijd helder voor de geest. De verrader dokter Hans Akkermans (gespeeld door Thom Hoffman) probeert na de bevrijding met van Joden gestolen geld en juwelen in een doodskist te ontsnappen, maar wordt onderschept door twee mensen van het verzet – Gerben Kuipers (gespeeld door Derek de Lint) en de Joodse Rachel Stein die in het verzet Ellis de Vries heet (gespeeld door Carice van Houten). Vanuit een bijna dichtgeschroefde kist – de scene speelt zich af in een lijkwagen, bestuurd door Kuipers – probeert Akkermans zich vrij te kopen en begint te schelden en te vloeken als zijn pogingen geen succes hebben. Daarop draait De Vries de schroeven aan, waarna de kist volledig is gesloten. Kuipers zet de wagen bij een meertje aan de kant van de weg. Kuipers en De Vries stappen uit en gaan aan de rand van het water zitten, denkend aan wat zij tijdens de bezettingsjaren hebben meegemaakt en verloren. Het getier van Akkermans neemt intussen steeds meer af om uiteindelijk geheel te verstommen.
